İşitme, insanoğlunun varoluşundan itibaren çevresiyle iletişim kurmasını sağlayan en önemli duyularımızdan bir tanesidir. İşitme sayesinde insanlar bebeklik ve çocukluktan itibaren konuşmaya başlar bunun akabinde işitme bireylerin çevresi ile iletişim kurmasına olanak sağlayan en önemli duyularından biridir. İnsan dışındaki canlı varlıklılarında hayatta kalabilmeleri, varlıklarını sürdürebilmeleri için işitme sistemlerine elzem şekilde ihtiyaçları vardır. Birbirleri ile iletişim kurmaları, avlanmaları, tehlikelerden korunmaları, hatta bazı tektonik hareketlerin meydana gelişlerini dahi çok hassas olan işitme sistemleri ile yaparlar.
İşitme; dış ortamda meydana gelen ses dalgalarının insanların reseptör organı olan kulaklar aracılığı ile alınıp, işitme siniri aracılığı ile beyne iletilmesi, dış ortamdan alınmış olan ses dalgalarının beynin ilgili merkezlerinde sentezlenerek yorumlanmasıdır
İşitme kaybı; kişinin sahip olduğu işitme duyarlılığının işitme yollarının herhangi birinde meydana gelen patolojiler nedeni ile çevre seslerinin alın(a)maması olarak tanımlanabilir. Bir başka ifade ile İşitme kaybı; bireyin sahip olduğu işitme duyarlılığının onun gelişim, uyum ve özellikle de iletişim becerilerini kazanmasına engel olma durumu olarak da tanımlanabilir. Çok hafif dereceden başlayıp çok ileri dereceye kadar ilerleyen işitme kayıpları, duyusal yoksunluk ile birlikte öğrenme ile sorunlara ve bunun akabinde iletişim becerisinin bozulmasına yol açar.
Mikst Tip İşitme Kaybı Nedir?
İşitme kaybı işitsel sistemde meydana gelen patolojinin bulunduğu yerlere göre değişik isimlerde adlandırılmaktadır. Patoloji, dış kulak ve orta kulak bölgesinde bulunan yapılarda meydana gelmiş ise İletim tipi, iç kulak(koklea) ve işitme siniri(8.sinir) üzerinde herhangi bir yerde meydana gelmiş ise Sensöri-nöral tip olarak adlandırılır.
Mikst Latincede ‘’karma,karışık’’ anlamına gelmektedir. Adından da anlaşılacağı üzere Mikst tip işitme kaybı karışık işitme kaybı anlamına gelir. Yani hem iletim tipi patolojnin hem de sensörinöral bir patolojinin birlikte cereyan ettiği kompleks bir durumdur. Başka bir deyişle, patoloji dış veya orta kulakla beraber iç kulak (koklea) veya işitme sinirini tutuyorsa mikst tip işitme kaybı olarak tanımlanmaktadır.
Mikst Tip İşitme Kaybı Belirtileri
Odyolojik değerlendirmelerde işitme testleri yapılırken temelde hava yolu ve kemik yolu iletimi şeklinde ölçümler yapılır. Hava yolu işitme ölçümünde test yapılan kişiye kulak kepçesi üzerine takılan bir kulaklık aracılığı ile sesler gönderilirken, kemik yolu işitme ölçümünde kulak kepçesinin arka bölgesi mastoit kemik üzerine titreşen bir vibratör aracılığı ile ses gönderilir.
İletim tipi işitme kayıplarında ses dış kulak, orta kulak bölgesinden iç kulak aracılığıyla işitme sinirine iletildiği için sadece hava yolu işitme eşiklerinde düşüş gözlenirken, kemik yolu iletimde herhangi bir düşüş gözlenmez.
Sensöri-nöral tip işitme kaybında problem iç kulak veya işitme sinirinde olduğu için, hava yolundan gönderildiğinde işitme eşiklerinde düşüş, kemik yolundan gönderildiğinde de aynı oranda işitme eşiklerinde düşüş gözlenir.
Mikst tip işitme kaybında, yukarıda da ifade edildiği üzere her iki işitme kaybını bünyesinde barındırdığı için hem hava yolunda, hem de kemik yolu işitme eşiklerinde düşüş gözlenir.
Hava yolu işitime eşikleri kemik yolu işitme eşiklerine oranla bu durumdan daha fazla etkilenme gösterdiği için, her iki değer arasında açıklık diye tabir edilen GAP gözlenir. Örneğin; bir hastada orta kulağında ve iç kulağında problem varsa, hava yolunda gönderilen ses orta kulak bölgesinde ve iç kulak bölgesinde yani iki yerde de dirence maruz kalacaktır. Kemik yolundan gönderilen ses, dış kulak ve orta kulak bölgesi bypass edilerek iç kulağa gönderildiği için bir kez dirence maruz kalacaktır. Şekil 1 de gösterildiği üzere hava ve kemik eşiklerinde bozulma meydana gelecek, hava yolu daha fazla bozulmuş halde ortaya çıkacaktır.
Şekil 1: Mikst tip işitme kaybı örneği
Mikst Tip İşitme Kaybı Nedenleri
Mikst tip işitme kaybı nedenleri, aslında çok geniş bir kavramdır. Odyolojik bulgular formuna bakılarak ‘’mikst tip işitme kaybı gözlenmiştir’’ ifadesinin açıklaması; dış kulak kanalından başlayıp işitmenin kortex e kadar uzanan bölgelerdeki patolojilerin kompleks şekilde birleşmesini ifade ediyor. Mikst tip işitme kayıpları genellikle orta kulak patolojilerinin komplikasyonu şeklinde ortaya çıkarken, doğuştan veya sonradan edinilen bir işitme patolojisine ek gelişen, başka bir patolojinin birlikte olduğu bir tablo şeklinde de ortaya çıkmaktadır.
Kronik otitis media (KOM), üç aydan daha uzun süreli orta kulak boşluğu ve mastoid hücrelerin kronik enflamasyonu ile beraber sürekli veya tekrarlayan dış kulak kanalına akıntı şeklinde oluşan ve kulak zarının perforasyonu ile karakterize bir hastalıktır. Kronik otitis media kulak zarı ve kemikçiklerde oluşturduğu hasar nedeniyle iletim tipi işitme kaybına neden olur. Bazı kronik otit vakalarında tiz frekanslarda düşme ile seyreden mikst tip işitme kayıpları görülmektedir. Kemik yolu işitme eşiklerindeki bu düşüşü araştırmacılar yuvarlak pencere membranının yarı geçirgen özelliğinin kronik otitis mediada oluşan toksinlerin iç kulağa geçişini kolaylaştırdığını ve iç kulağın bazal kısmının döngüsünde daha fazla hasara yol açmasıyla ortaya çıktığını belirtmişlerdir. Kronik otitis media ilerlediği zamanlarda mikst tip işitme kaybına dönüşmektedir.
Otoskleroz insanlarda görülen orta kulakta bulunan stapes (üzengi) kemiği üzerinde anormal şekilde kemik yapılaşması sonucu gelişen, genellikle iletim tipi işitme kaybı yapan bir hastalıktır. Bu hastalık iç kulak diye tabir edilen kokleanın edosteal tabakasına yayıldığında ise iletim tipi işitme kaybına ek sensörinöral tip işitme kaybı da eklenerek tablo mikst tip işitme kaybı şekline dönmektedir.
Yaşlılığa bağlı işitme kayıpları presbiakuzi diye adlandırılır ve sensörinöral tip işitme kaybı şeklinde ortaya çıkmaktadır. Hastada mevcut bulunan presbiakuziye ek olarak meydana gelebilecek orta kulak enfeksiyonu ile birlikte bir iletim tipi işitme kaybı da oluşur ki bu tür durumlarda da Mikst tip işitme kaybı ortaya çıkar. Orta kulak enfeksiyonu tedavisi ile birlikte iletim tipi işitme kaybı ortadan kalkarak sensörinöral tip işitme kaybı devam etmektedir.
Mikst tip işitme kaybı yapan hastalıklar
İletim tipi kayıp yapan hastalıklar
Dış kulak kaynaklı hastalıklar
- Kulak kiri (buşon),
- Dış kulak yolunda yabancı cisim (kulak çöpü pamuğu, kalem arkası silgisi, vb)
- Kulak kepçesi yokluğu ya da doğuştan şekil bozukluğu,
- Dış kulak yolunun doğumsal kapalı olması,
- Dış kulak yolu iltihapları,
- Dış kulak yolu tümörleri.
Orta kulak kaynaklı hastalıklar
- kulak zarı delinmesi,
- Kulak zarı arkasında sıvı birikimi,
- Orta kulak iltihapları,
- Orta kulak kemikçiklerinde kireçlenme,
- Travma (kafa kemiği kırıkları, kemikçik hasarlanmaları, zar yırtılması vb),
- Kolesteatom,
- Orta kulak tümörleri,
- Metabolik ve sistemik hastalıklar,
- Genetik geçişli hastalıklar.
Sensörinöral tip işitme kaybı yapan hastalıklar
- İç kulak iltihabı,
- Enfeksiyonlar (kabakulak, kızamıkçık vb),
- Kulak ve kafa travmaları,
- Yüksek sese maruz kalma,
- İç kulağa zararlı (ototoksik) maddeler ve ilaçlar (kemoterapi ilaçları vb),
- Yaşlılığa bağlı.
- Meniere hastalığı (işitme kaybı ile birlikte baş dönmesi, uğultu olması),
- İşitme siniri tümörleri,
- Sistemik hastalıklar (diyabet, tiroid hastalıkları vb),
- Bebeklerde gebelikte annenin geçirdiği bazı hastalıklar,
- Bebeklerde gebelikte kullanılan bazı ilaçlar,
- Sorunlu doğumlar (Erken doğum, doğum sırasında oksijensiz kalma vb),
- Yenidoğanda yüksek sarılık olması,
- Genetik.
Mikst Tip İşitme Kaybı Tedavileri
Mikst tip işitme kaybı hem iç hem de dış veya orta kulaktaki sorunlardan kaynaklandığı için tedavisinde ilaç tedavisi, ameliyat, işitme cihazı, orta kulak implantı ya da kemik iletimli implant bulunmaktadır. Ancak tümöre bağlı işitme kayıplarında, işitme feda edilerek tümörün çıkarılması gerekebilir.
